بررسی اثر عصاره میوه گیاه دارویی خارخاسک بر قند خون در موش صحرایی دیابتی

مقدمه: گیاه خارخاسک بومی ایران بوده، در طب سنتی، خواص درمانی متفاوتی چون دفع سنگ کلیه و مثانه، رفع التهاب مجاری ادرار و تنظیم فشارخون دارد. هدف: در این بررسی، هدف ارزیابی اثرات مقادیر متفاوت از عصاره میوه گیاه خارخاسک بر قندخون در موش صحرایی دیابتی در مقایسه با داروی گلی بن کلامید در کوتاه مدت و بلند مدت است. روش بررسی: تعداد 60 سر موش صحرایی نر بالغ نژاد ویستار به وزن 250 - 200 گرم انتخاب، در شرایط یکسان نگهداری و به وسیله تزریق استرپتوزوسین با دوز 50 میلی گرم بر کیلوگرم داخل صفاقی دیابتی شدند. عصاره هیدروالکلی گیاه خارخاسک در دوزهای 15، 30، 60، 150، 250، 500، 750 و 1000 میلی گرم بر کیلوگرم در بررسی فاز حاد و در دوزهای 500، 750 و 1000 در بررسی فاز مزمن و داروی گلی بن کلامید به مقدار 10 میلی گرم بر کیلوگرم (محلول در ml 3 dmso 10%) به روش داخل صفاقی تزریق شد. سپس نمونه خون از ورید دمی موش های ناشتا و 2 ساعت پس از تغذیه جمع آوری و قند خون با استفاده از دستگاه گلوکومتر اندازه گیری شد. نتایج: نتایج آنالیز آماری نشان داد عصاره هیدروالکلی میوه گیاه خارخاسک سبب کاهش وابسته به دوز قندخون در موش های دیابتی در مقایسه با داروی معیار (گلی بن کلامید 10 میلی گرم بر کیلوگرم) و گروه شاهد (dmso 10%) می شود؛ به شکلی که دوزهای 15، 30، 60، 150، 250 و 500 میلی گرم بر کیلوگرم تاثیر معنی داری بر قند خون نداشتند، در حالی که دوزهای 750 و 1000 سبب کاهش پیش رونده قند خون 2 ساعته و ناشتا شدند (000/0p=). نتیجه گیری: عصاره هیدروالکلی میوه گیاه خارخاسک باعث کاهش وابسته به دوز قندخون در موش های دیابتی شد. انجام بررسی های بیشتر و طولانی تر و بررسی اثرات جانبی گیاه در میان جمعیت هدف پیشنهاد می شود.